Орталы? Азияны? сауда жа?дайы жа?сарды

23 ?а?тар, онлайн ?Халы? Газет?? -- Жа?ында Д?ниеж?з?л?к банк жарияла?ан ?жа?анды? экономиканы? болаша?ы? есеб?нде Орталы? Азия экономикасы 2023 жылы 3,9% ?сед? деп к?т?л?п отыр. Орталы? Азия елдер? ?з экономикасын ынталандыру бойынша б?р?атар стратегия мен шараны енг?зуд? жал?астырып, экономикалы? ?суд?? жа?а н?ктелер?н белсенд? игеруде ж?не сырт?ы факторларды? тер?с ?сер?н азайту?а ?мтылып келед?. Айма? экономикасын ?алпына келт?руд?? жалпы динамикасы ай?ын болды.

Ж?бек жолыны? жа?а дамуы

Орталы? Азия ежелг? Ж?бек жолыны? ?иылысында орналас?ан ж?не ?аз?рг? уа?ытта ?лемд?к сауда ?ш?н ма?ызды транзитт?к айма? р?л?н жандандыра т?ст?. Орталы? Азияны? бес ел?н?? экономикалы? ж?не сауда деректер? оларды? сауда м?ртебес?н?? айтарлы?тай жа?сар?анын к?рсетед?.

Шетелд?к БА?-ты? хабарлауынша, 2023 жылды? ал?аш?ы 10 айында ?аза?станда ж?к тасымалдау к?лем? 22,5 млн тонна?а жет?п, с?йкес мезг?лмен салыстыр?анда 19%-?а ?л?айды. 2029 жыл?а ?арай ?аза?станны? транзитт?к тасымалы 35 млн тонна?а дей?н артып, ал тем?р жол ж?к тасымалы 3%-?а ?с?п, жалпы 246 млн тонна?а жетед? деп к?т?л?п отыр.

?ыр?ызстанны? ?лтты? статистикалы? комиссиясы жарияла?ан деректер 2023 жылды? ал?аш?ы ?ш то?санында оларды? жалпы сауда к?лем? с?йкес мезг?лмен салыстыр?анда 27%-?а артып, 9,407 млрд доллар?а дей?н ?скен?н к?рсетед?.

Еуразиялы? даму банк?н?? талдауына с?йкес, Т?ж?кстанны? Ж?? 2023 жылды? ал?аш?ы ?ш то?санында с?йкес мезг?лмен салыстыр?анда 8,3%-?а ?с?п, оны? ?су?не сауда ма?ызды ?лес ?осты.

Т?р?кменстан-Орталы? Азияда?ы энергия тасымалдаушыларды? ?р? экспорттаушысы. Т?р?кменстан жарияла?ан ресми м?л?меттерге с?йкес, 2023 жылды? ал?аш?ы ?ш то?санында Т?р?кменстанда таби?и газ ?нд?ру с?йкес мезг?лмен салыстыр?анда 9,4%-?а, ал экспорт с?йкес мезг?лмен салыстыр?анда 14,3%-?а ?ст?.

?збекстан статистика агентт?г?н?? веб-сайтында?ы м?л?меттерге с?йкес, 2023 жылды? ?а?тарынан ?азанына дей?н ?збекстанны? сырт?ы сауда к?лем? шамамен 51 миллиард А?Ш долларын ??рап, с?йкес мезг?лмен салыстыр?анда 25,2%-?а ?ст?.

Сонымен ?атар The Economist м?л?меттер? бойынша, ?ытай, Америка ??рама Штаттары ж?не Еуропалы? Ода?ты ?оса ал?анда, елдер мен халы?аралы? ?йымдар Орталы? Азия ар?ылы Транскаспий халы?аралы? к?л?к маршрутын (TITR) салу?а белсенд? ?атысады. TITR сондай-а? ?орталы? д?л?з? рет?нде белг?л?, ол Азия мен Еуропаны байланыстыратын к?л?к ж?не сауда ба?ыты. Орталы? Азия елдер? б?р мезг?лде TITR ??рылысын жеделдету ?ш?н к?птеген шара ?абылданып жатыр. Ти?ст? деректер 2023 жылды? ал?аш?ы то?ыз айында TITR бойынша ж?к тасымалдау к?лем? с?йкес мезг?лмен салыстыр?анда 88%-?а артып, 2 млн тонна?а дей?н ?скен?н к?рсетед?.

Жа?а логистикалы? арна

Д?ниеж?з?л?к банкт?? есеб?не с?йкес, Орталы? Азияда ?орталы? д?л?з? ??рылысыны? ар?асында сапарларды? ти?мд?л?г? ед?у?р артып, сауда к?лем? 2030 жыл?а ?арай ?ш есеге артуы м?мк?н екен?н к?рсетт?.

Д?ниеж?з?л?к Банкт?? к?л?к ж?н?ндег? бас сарапшысы Чарльз Кунака ?орталы? д?л?зд?? салу б?к?л айма?та?ы к?л?к жел?с?н?? икемд?л?г?н, ?с?ресе Еуропа, Орталы? Азия ж?не Шы?ыс Азия арасында?ы байланысты арттыратынын айтты.

Азия даму банк? Орталы? Азияны? бес ел? сауданы ер?кт?ленд?ру, к?л?к ж?не кеденд?к транзит саласында?ы ???рл?к интеграция мен ынтыма?тасты?, сондай-а? инфра??рылым ??рылысы саласында?ы же??лд?к саясатыны? ар?асында халы?аралы? сауда?а ?атысуды? пайдасын арттырып, жа?а сауда м?мк?нд?ктер?н жаса?анын хабарлады.

Болаша?та?ы жа?а м?мк?нд?ктер

?ытай Мемлекетт?к Ке?ест?? дамуды зерттеу орталы?ыны? Еуразиялы? ?леуметт?к даму институтыны? к?рнект? ?ылыми ?ызметкер? Сю Тао Орталы? Азияны? сауда м?ртебес? т?ра?ты т?рде жа?сарып келед? ж?не даму тенденциясы да жа?сы ба?ытта деп атап к?рсетт?. Орталы? Азия логистика мен к?л?кт?? ж?не д?л?зд?? орталы?ы рет?нде то?ыз жолды? торабы р?л?н ат?аруды жал?астырып келед?, б?л оны? экономикалы? дамуына ы?пал етед?.

Сю Тао сонымен ?атар Орталы? Азияда?ы сауданы? ?за? мерз?мд? дамуы сауда ?ызметтер?н?? де?гей?н одан ?р? арттыру ?ш?н бес Орталы? Азия елдер?н?? с?йкесу? мен ынтыма?тасты?ынан айырыла алмайтынын к?рсетт?.